معراج السعاده صفحه 112

شکر نعمت اوست ، و مکافات مخدوم اطاعت و سعی در خدمت او ، و دیگرمکافات ، به دادن مال و قضای حاجت اوست ، و ساحت کبریائی حضرت آفریدگار ازاحتیاج به اعانت و سعی ما منزه ، و عرصه جلالش از ضرورت اعمال و افعال ، مقدس است . و لیکن ، بر بندگان واجب است کسب معرفت و تحصیل محبت او ، و سعی در بجاآوردن فرمان ، و جد در اطاعت پیغمبران او . و انقیاد احکام شریعت و امتثال آداب دین و ملت ، هر چند که توفیق اینها نیز از جمله نعمتهای اوست .

از دست و زبان که بر آید*** کز عهده شکرش به در آید

و لیکن ، چنانچه بنده آنچه را در آن مدخلیتی و اختیاری دارد از وظایف طاعات ودوری از معاصی و سیئات به جا آورد ، از «جور مطلق» ، (1) خارج می شود ، اگر چه اصل اختیار و قدرت هم نعمت او ، بلکه وجود و حیات از فیض موهبت اوست .

دوم : عدالتی که در میان مردم است ، و از بعضی نسبت به بعضی دیگر حاصل می شود ، از ادا کردن حقوق و رد امانات ، و انصاف دادن در معاملات ، و تعظیم بزرگان ، و احترام پیران ، و فریادرسی مظلومان و دستگیری ضعیفان .

و مقتضای این قسم از عدالت ، آن است که : آدمی به حق خود راضی بوده و ظلم به احدی را روا نداشته باشد ، و به قدر استطاعت و امکان ، حقوق برادران دینی خود را به جا آورد ، و هر کسی را از