معراج السعاده صفحه 1137

بهجت او از وصال ، اقوی و اتم است .

سوم : به ظهور جمال معشوق و وضوح آن ، زیرا لذت دیدن معشوق در تاریکی یااز دور یا از پس پرده نازکی کمتر است از دیدن او در روشنایی و نزدیک بی پرده و حجاب .

چهارم : به پریشانی خاطر عاشق و گرفتاری به آلام و غمهایی که دل او را مشوش داشته باشد ، زیرا که لذتی که [آدم] صحیح ، و مطمئن خاطری که هیچ فکری بجزوصال و ملاقات معشوق ندارد از وصال او می برد هرگز ترسناک مشوش یا بیمار متالم یا کسی که دل او مشغول فکر مهمی است نمی برد .

پس کسی که محبت او اندک باشد و معشوق را از دور در تاریکی ببیند و به جهت شغلی از امور خود دل او پریشان باشد یا در جامه او عقربهای بسیار باشد که او را بگزنداگر چه فی الجمله لذتی را از دیدار معشوق می یابد اما لذات او نسبتی ندارد به لذت عاشق دل از دست داده که محبت او به نهایت رسیده باشد . و بجز یاد معشوق هیچ فکری نداشته باشد . و معشوقه را در روز روشن بی پرده ملاقات کند . پس همچنین لذت معرفت خدا در دنیا با وجود حجاب بدن و پرده تن و گرفتاری مشاغل دنیویه اگر چه همان تدبیر بدن خود باشد و تسلط مار و عقرب طبیعت از گرسنگی و تشنگی و غضب و حرص و شهوت و حبس در چاه طبیعت اصلا نسبتی ندارد با لذت لقاء و مشاهده دروقتی که همه اینها مرتفع گردد . پس عارف به خدا چون در دنیا از عایق و