معراج السعاده صفحه 1158

ذکور شد که : از جمله ثمرات محبت به خدا ، شوق به لقای او و انس به اوست .

اما شوق ، پس بدان که : اصل شوق ، عبارت است از : میل به چیزی و رغبت به آن در حال غیاب آن . پس شوق به چیزی که حاصل و حاضر است معنی ندارد بلکه شوق به چیزی می باشد که از وجهی ادراک آن شده باشد و از وجهی دیگر ادراک آن نشده باشد . پس شوق داشته باشد به ادراک وجهی و عدم ادراک وجهی دیگر ، به خفا ووضوح باشد یا به اجمال و تفصیل .

و فی الحقیقه مرجع هر دو یکی است ، زیرا اجمال و تفصیل نیز همان خفا و وضوح است . و افضل مراتب شوق ، شوق به خدا و به لقای اوست . و تفصیل شوق به او این است که : آنچه از امور الهیه که از برای اهل معرفت حاصل می شود هر قدر که واضح باشد باز به جهت امتزاج آن به خیالات طبیعیه و موهومات معتاده ، انسان گویا در پس پرده ای است که مانع از غایت وضوح آنها است ، خصوصا هرگاه مشاغل دنیویه نیزمخلوط به آنها گردد .

پس کمال وضوح آنها نیست مگر در عالم آخرت . پس این سبب شوق آدمی می گردد به خدا . و نیز امور الهیه غیر متناهیه است و هر قدر که از برای صاحب معرفت حاصل شود باز امور غیر متناهیه غیر معلومه باقی می ماند که او وجود آنها را اجمالامی داند . پس پیوسته شایق دانستن آنهاست . و شوق به کمال وضوح بعضی از معلومات ، ممکن است که