معراج السعاده صفحه 120

، چنین شخصی قابلیت اصلاح دیگران را دارد ، و سزاوارسروری مردمان است ، و خلیفه خدا و سایه پروردگار است در روی زمین . و چون چنین شخصی در میان مردم حاکم و فرمانروا شد ، و زمام امور ایشان در قبضه اقتدار او درآمد ، جمیع مفاسد به اصلاح می آید ، و همه بلاد روشن و نورانی می شود ، و عالم آباد ومعمور می گردد ، و چشمه ها و نهرها پر آب می گردد ، و زرع و محصول فراوان ، و نسل بنی آدم زیاد می شود ، و برکات آسمان ، زمین را فرو می گیرد ، و بارانهای نافعه نازل می شود .

و از این جهت است که : بالاترین اقسام عدالت ، و اشرف و افضل انواع سیاست ، عدالت پادشاه است ، بلکه هر عدالتی بسته به عدالت اوست ، و هر خیر و نیکی منوط به خیریت او . و اگر ، عدالت سلطان نباشد ، احدی متمکن از اجرای احکام عدالت نخواهدبود . چگونه چنین نباشد ، و حال اینکه تهذیب و تحصیل معارف و کسب علوم وتهذیب اخلاق و تدبیر امر منزل و خانه و تربیت عیال و اولاد ، موقوف است به «فراغ بال» ، و اطمینان خاطر ، و انتظام احوال ، و با جور سلطان و ظلم پادشاه ، احوال مردم مختل ، و اوضاع ایشان پریشان می گردد . و از هر طرفی فتنه بر می خیزد . و از هر جانبی محنتی رو می آورد . و دلها مرده و خاطرها افسرده می شود . و از هر گوشه «عایقی» سربر می آورد . و در هر کناری مانعی پیدا می شود . طالبین سعادت و کمال در