معراج السعاده صفحه 1231

واز دومی ، به مکروهات و محرمات . پس هر که را اطلاع بر جمیع احکام شریعت در همه افعال خود نباشد متمکن از ادای حق شکر الهی نیست .

فصل : شکر نعمت و کفران نعمت به اموری که در اختیار انسان است

مذکور شد که : هر ذره از ذرات عالم ، متضمن مصالح و حکمتهای بسیار است که باید به مقتضای آنها جاری باشند . پس بدان که : هر موجودی از موجودات عالم به غیر ازانسان ، از مجردات و مادیات و روحانیات و جسمانیات همه بر وفق حکمت جاری ، وجمیع اجزا و متعلقات آنها که بر مقتضای مصلحتی که مقصود از آنهاست مشتمل اند .

و اما انسان چون محل امانت و اختیار و خود او را در بعضی امور تصرف و تدبیری داده اند لهذا می شود اموری را که در دست او هست بر وفق حکمت و مقتضای مصلحتی که خواسته اند مصروف دارد تا شکر آنها را به جا آورده باشد . و بسا می شودکه : کفران آنها را کرده و در خلاف مصلحت و مطلوب ، آنها را استعمال نماید .

پس بر انسان لازم است که : سعی بلیغ نماید در دانستن مصالح و حکمت اموری که در دست اوست .

مثلا کسی که به دست خود دیگری را بزند کفران نعمت دست را نموده ، زیرا غرض از خلقت دست ، دفع اذیت از خود و برداشتن چیزهای ضروریه است ، نه اذیت رسانیدن به دیگران .

و هر که نظر به نامحرم کند نعمت چشم را کفران نموده .

و هر که طلا و نقره را حبس کند و ذخیره نماید ، کفران نعمت خدا را در آنها نموده ، زیرا مطلوب از