معراج السعاده صفحه 1252

هر نعمتی بر نعمتهای غیر متناهیه بلکه بر اکثر نعمتهایی که خدا آفریده موقوف است ، ظاهر می شود که : هر که کفران یک نعمت را کند کفران هرنعمت را که موجود است کرده . مثلا اگر کسی به غیر محرمی نظر کند ، به گشودن چشم ، کفران نعمت پلکها نموده . و چون چشم و پلک وابسته به سر است و خود سر وابسته به جمیع بدن است و قوام بدن موقوف به غذاست و وجود غذا موقوف به آب و زمین وهوا و باد و ابر و باران و خورشید و ماه است و تحقق اینها موقوف به آسمانها ، و حرکت آسمانها موقوف و محتاج به فرشتگان است و همه اینها مانند یک شخص اند که بعضی به بعضی دیگر وابسته است . پس این چنین کسی کفران هر نعمتی که موجود است از ثری تاثریا کرده خواهد بود . و در این هنگام ، هیچ نبات و جماد و حیوان و آب و زمین و هواو ستاره و فلک و ملکی نخواهد بود مگر اینکه بر او لعنت می کنند .

و از این جهت است که : در اخبار وارد شده است که : «ملائکه ، لعنت بر گناهکاران می کنند» . (1)

و رسیده است که : «هر چیزی حتی ماهیان دریا از برای عالم ، استغفار می کنند» . (2)

و چون آنچه را اشاره به آن شد دانستی ، تامل کن که : آیا از برای احدی ممکن است که از عهده شکر پروردگار خود برآید ؟ و چگونه این ممکن می شود ؟ و حال آنکه درهر چشم بر هم زدنی از برای هر