معراج السعاده صفحه 1253

بنده ای نعمتهای بسیار بیرون از حد و شمار است .

از آن جمله : «هر نفسی که فرو می رود ممد حیات است و چون بر می آید مفرح ذات . پس در هر نفسی دو نعمت موجود ، و بر هر نعمتی شکری واجب» .

و هر شبانه روزی بیست و چهار ساعت ، و هر ساعتی ظرف نزدیک هزار نفس است .

پس در هر ساعتی هزار شکر به همین جهت لازم است . و چون این را ملاحظه نمایی وسایر نعمتها را به نظر در آوری می دانی که : در هر روزی در هر جزئی از اجزاء بدن توچندین هزار هزار نعمت حاصل .

«و ان تعدوا نعمه الله لا تحصوها» .

یعنی : «اگر بخواهید نعمت های خدا را بشماریدنمی توانید» . (1)

گر سر هر موی من یابد زبان*** شکرهای تو نیاید در بیان

موسی بن عمران گفت : «الهی ! چگونه شکر تو را کنم و حال اینکه از برای تو بر من در هر موی جسد من دو نعمت است : یکی آنکه بیخ آن را نرم ساختی و دیگر آنکه آن را خوشبو گردانیدی» . (2)

فصل : سبب تقصیر مردم در شکر گزاری

بدان که : سبب تقصیر اکثر مردم در شکر گزاری حضرت باری - تعالی - یا کمی معرفت ایشان است به اینکه همه نعمتها از خداوند - سبحانه - است . یا کمی معرفتشان به اقسام نعمتها و افراد آنها . یا از جهت جهل ایشان است به حقیقت شکر . و گمانشان به اینکه : حقیقت شکر ، گفتن «الحمد لله» یا «الشکر لله» است یا از راه غفلت و بی التفاتی است که : به فکر ادای شکر منعم خود