معراج السعاده صفحه 1291

متلذذ می گردد .

با وجود آنکه آنچه بنده را از مرتبه صبر بیرون می برد بی تابی و جزع کردن و بر سرو سینه زدن و جامه چاک کردن و شکایت بسیار نمودن و اظهار اندوه و ملال کردن وتغییر لباس و خوراک دادن و امثال اینها است . و اینها همه امور اختیاری هستند که آدمی قدرت بر ترک آنها دارد . و باید از آنها اجتناب کند . و چنان داند که : آنچه به سبب مصیبت از او فوت شد به عنوان عاریت در نزد او بود و از او پس گرفته شده . و اماسوختن دل و تنگی سینه و جاری شدن اشک از دیده ، که از مقتضای بشریت است بنده را از حد صبر بیرون می برد .

مروی است که : «چون ابراهیم پسر حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله وفات کرد ، اشک از چشم مبارک حضرت جاری شد . شخصی عرض کرد که : آیا شما منع نمی فرمودید ما را از امثال این ؟ حضرت فرمود : این ترحم و مهربانی است . و خدا رحم می کند مهربانان بندگان خود را» . (1)

و فرمود : «چشم ، اشک می ریزد و دل می سوزد . و سخنی سر نمی زند که پروردگاررا به غضب آورد» . (2)

بلکه اینها نیز از مقام رضا آدمی را بیرون نمی برد . همچنان که مریض به قصد وحجامت راضی و خوشنود است و لیکن از درد و الم متاثر می شود . اما کمال صبر آن است که : درد و مصیبت خود را پوشیده دارد و اظهار آن را نکند .

حضرت امام جعفر صادق علیه السلام فرمود که