معراج السعاده صفحه 1308

بسا کسانی که تعظیم پادشاهی در دل ایشان هست و مهابت و سطوت او در خاطرشان جای کرده است اما امید احسان و انعامی از او ندارند . و بنده باید در حال نماز از تقصیرات خودخایف ، و به ثواب الهی امیدوار باشد .

هفتم : «حیا» ، و سبب آن تصور گناهان خود و تذکر قصور و بی قدری خود است . وملاحظه اینکه به این حال در مقام مخاطبه و مکالمه حضرت ذو الجلال ایستاده و با اوسخن می گوید و عرض مطالب خود می نماید .

فصل دوم : غفلت ، مخالف روح و حقیقت نماز

بدان که : در اینکه امور مذکوره ، روح نماز و حقیقت آن و مقصود اصلی از آن هستند امری است ظاهر ، زیرا غرض کلی از عبادات و طاعات ، حصول صفای نفس وروشنی دل است . پس هر عملی که تاثیر آن در صفای نفس و نورانیت دل بیشتر است افضل است .

و شبهه ای نیست در اینکه : آنچه از نماز ، باعث پاک شدن نفس از کدورات و صفاو تجرد آن می گردد اموری است که مذکور شد . و محض حرکات ظاهریه ، چندان مدخلیتی در آنها ندارد . و چگونه چنین نباشد و حال اینکه بنده در حال نماز ، در مقام مناجات و عرض حاجات خود با پروردگار است .

و شکی نیست که : کلامی که از روی غفلت سر زند مناجات و عرض مطلب نیست . و این خود امری است ظاهر . و کسی که با دل غافل و بدون فهم معنی بگوید :

«اهدنا الصراط المستقیم» .

چه عرض مطلبی کرده و چه سؤال از خدا نموده ؟ !