معراج السعاده صفحه 139

و ابدی که انتهائی از برایش نخواهد بود . قادر است بر هر چیزی و توانابر هر امری ، هر چه می کند به اراده و اختیار کند ، علم او به جمیع اشیاء احاطه نموده پیش از آنکه آنها را ایجاد نماید ، هر چه را خواهد خلق می کند ، و هر کاری که خواهدمی کند ، و هیچ امری از «کتم عدم» (1) به فضای وجود نمی آید ، مگر به اراده و مشیت او ، حکم او عدل ، و وعده او صدق ، از برای او مثل و مانندی متصور نیست ، بلکه او تام فوق تمام است ، و بالجمله مستجمع جمیع صفات کمالیه است .

و بدانی که : محمد صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده اوست و قرآن کلام اوست و آنچه را که پیغمبر صلی الله علیه و آله آورده است ، از تعیین ائمه معصومین - علیهم السلام - و احکام شریعت و دین ، و احوال نشاه آخرت ، از بهشت و دوزخ وثواب و عقاب و حساب و صراط و میزان و نامه اعمال و شفاعت ، تمام ثابت و حق است . و همین قدر کافی است از برای حصول نجات و وصول به سعادات .

و اما فهمیدن کیفیت صفات،از اینکه علم«حضوری» (2) است یا «حصولی» ، (3) یاقدیمی است یا حادث ، و مثل اینها ، و بحث از حقیقت صفات ، و همچنین حقیقت بعضی از احوال نشاه آخرت ، مطلقا لزومی ندارد ، بلکه در بعضی احادیث نهی از آنها شده ، بلکه کافی است که همین قدر اعتقاد نماید که : واجب - تعالی شانه - متصف به

1- 47. جهان نیستی .
2- 48. «علم حضوری» آن است که واقعیت معلوم ، عین واقعیت علم باشد ، یعنی ذات «معلوم» پیش عالم حضورداشته باشد ، مثل : علم انسان به خودش .
3- 49. «علم حصولی» ، یعنی علمی که واقعیت علم با واقعیت معلوم دو تا است ، مانند : علم انسان به زمین ، آسمان ، درخت و . . . جهت اطلاع بیشتر رک : فرهنگ معارف اسلامی ، ج 2 ، ص 1332 . و خدا را چگونه بشناسیم ، ص 176 .