معراج السعاده صفحه 154

به حقیقت یک طرف حاصل کند . و اگر کسی قادر بر فهم ادله یا تحصیل آنها نباشد باید مواظبت بر طاعات و عبادات و قرائت قرآن نماید ، و اوقات را صرف تتبع احادیث و شنیدن آنها کند و مصاحبت با اهل ورع وتقوی و مجالست با ارباب یقین و صلحا نماید ، و تضرع و زاری به درگاه باری کند تا به سبب نورانیت اینها ظلمت شک بر طرف و مرتبه یقین حاصل شود .

و اگر شک در غیر مطالب متعلقه به ایمان باشد ، اگر چه موجب کفر و رفع آن واجب نباشد ولیکن شکی نیست که مطلق یقین در هر چیزی موجب کمال نفس و صفای آن است و سعی در ازاله آن با وجود امکان اگر امری از آن اهم در پیش نباشد مستحسن ومطلوب است .

یقین و اقل مراتب آن

فصل : مقابل این دو صفت رذیله ، یعنی : جهل مرکب و حیرت ، یقین است و اقل مراتب آن اعتقاد ثابت جازم مطابق واقع است . پس اعتقادی که مطابق واقع نباشد ازافراد یقین نیست ، اگر چه صاحب آن جزم داشته باشد به اینکه مطابق واقع است ، بلکه جهل مرکب خواهد بود . پس چنان که دانستی یقین ، ضد حیرت و شک است از آن راه که جزم در آن معتبر است . و مقابل جهل مرکب است ، چون موافقت با واقع در آن لازم است . و مورد یقین و متعلق آن ، یا از لوازم و اجزای ایمان است مانند : وجودواجب - سبحانه - و صفات کمالیه او و مباحث متعلقه به نبوت و امامت و احوال نشاه آخرت . یا آن را مدخلیتی در ایمان