معراج السعاده صفحه 163

خطه طبیعت صیقل ندهی قبول صور حقایق اشیاء نمی کند و مقابله میان او و عقل فعال که محل صور جمیع حقایق است دست ندهد . و تا حایل و موانع حاصله از علایق دنیویه از میان بر طرف نشود و صورموجوده در آن در آنجا منعکس نگردد . و اگر نه این بود که زنگ کدورت معاصی واخلاق ذمیمه آئینه نفس را تار و موانع و علایق و عادات حایل میانه آن و عالم انوارنشده بود هر نفسی به حسب فطرت ، قابل معرفت حقایق ملک و ملکوت بودی . و از این جهت است که خداوند عالم آن را از میان سایر مخلوقات برگزید و او را محل امانتی که سموات و ارضین و جبال از تحمل آن امتناع نمودند گرداند . (1)

و سید رسل - صلی الله علیه و آله و سلم - اشاره به کدورات اخلاق ذمیمه فرموده اندکه : «لو لا ان الشیاطین یحومون علی قلوب بنی آدم لنظروا الی ملکوت السموات و الارض» یعنی : «هر گاه نه این بود که لشکر شیاطین اطراف قلوب بنی آدم را احاطه کرده اند ، هر آینه حقایق ملکوت آسمانها و زمین را مشاهده می نمودند» . (2)

و اشاره به موانع علائق و عادات فرمودند که : «کل مولود یولد علی الفطره فابواه یهودانه و یمجسانه و ینصرانه» یعنی : «هر کسی متولد می شود بر فطرت سلیم ، و لیکن پدر و مادر او و تبعیت آنها ، او را از فطرت خود باز می دارند و آنها را به راههای غیر مستقیمه می افکنند» . (3)

و مخفی نماند که به هر قدر که از برای نفس ، تزکیه و صفا و علم به

1- 32. اشاره است به آیه 72 احزاب (سوره 33) .
2- 33. بحار الانوار ، ج 70 ، ص 59 ، ح 39 .
3- 34. بحار الانوار ، ج 67 ، ص 133 ، بدون لفظ «یمجسانه» .