معراج السعاده صفحه 172

خدا نیزهست«یضل من یشاء و یهدی من یشاء» . (1)

و استبعادی نیست در اینکه دو کس را در امری اختیار باشد ، خصوصا با وجوداختلاف در اختیار . و از این معلوم می شود که در جمیع افعال و احوال ، چشم از وسائطپوشیدن و متوسل به صاحب اختیار مطلق شدن منافات با ثبوت نوع اختیاری از برای انسان ندارد ، زیرا که اگر چه در بعضی افعال او را فی الجمله اختیاری باشد اما اختیار خدا بیشترو قدرت او کامل تر است .

پس بر هر کس لازم است که در هر امری که از برای او نوع اختیاری هست به حکم شریعت مقدسه اختیار و قدرت خود را فی الجمله به کار برده و در توفیق و اتمام آن از حضرت آفریدگار استمداد نماید ، و در آنچه از تحت قدرت او بیرون است امیدوار به لطف و کرم پروردگار باشد .

فصل : آشنائی با اسرار ملک و ملکوت

بعضی از عرفا (2) گفته اند که خداوند عالم به قدرت کامله خود گویا نمود در حق ارباب دلهای آگاه و اصحاب مشاهده ، هر ذره را که در آسمانها و زمینها موجودند تا اینکه تسبیح و تقدیس ایشان را شنیدند و گواهی ایشان را به انکسار و عجز خود استماع نمودند که به آنها گویا بودند به زبان واقع ، که نه عربی است و نه عجمی ، نه متضمن بانگ و آواز و نه مشتمل بر حروف و الفاظ است . و آن را نمی توان شنید مگر به گوش هوش و سمع ملکوتی . و این نوع مکالمه که ذرات وجود را با رب قلوب است مناجات نیز گویندو از برای آن نهایت و انجامی نیست ، زیرا که منبع