معراج السعاده صفحه 173

آن از دریای محیط کلام حق است که نهایت ندارد .

«قل لو کان البحر مدادا لکلمات ربی لنفد البحر قبل ان تنفذ کلمات ربی و لو جئنا بمثله مددا» . (1)

و چون که گفتگوی ایشان از اسرار ملک و ملکوت است و هر کسی محرمیت آنها راندارد بلکه قبور اسرار ، سینه آزادگان است و بس ، پس به این جهت با هر کسی به تکلم درنیایند بلکه گفتگوی ایشان با خاصان درگاه و محرمان بارگاه است . و ایشان نیز آنچه می شنوند با دیگران حکایت نکنند .

آری هرگز دیده ای که محرم اسرار سلطان در مقام افشای اسرار او بر آید و در کوچه و بازار به آنچه میان او و سلطان گذشته زبان گشاید ؟ ! و اگر اظهار اسرار روا بودی محرم اسرار حضرت آفریدگار یعنی رسول مختار - صلی الله علیه و آله و سلم - نهی از افشاء سر وراز نکردی و حیدر کرار را مخصوص به بعضی اسرار نفرمودی و نگفتی :

«لو تعلمون ما اعلم لضحکتم قلیلا و لبکیتم کثیرا» یعنی : «هرگاه بدانید آنچه را من می دانم هر آینه کم خواهید خندید و بسیار گریه خواهید کرد» (2) . بلکه آنچه را می دانست نمی گفت تا کم بخندند و بسیار بگریند .

علاوه بر این آنکه : این اسرار معانی چند هستند که الفاظ «ناسوتیه» (3) و حروف صوتیه طاقت تحمل آنها را ندارند و نمی توان به این قالب در آورد ، پس با کسی می توان گفت که با زبان ملکوتی آشنا باشد . و «ابو حامد غزالی» (4) در این مقام ، کلامی ذکر کرده (5) و نسبت به بعضی از عرفا داده و خلاصه آن

1- 48. یعنی : ای رسول بگو که اگر دریا برای نوشتن کلمات پروردگار من مرکب شود ، پیش از آن که کلمات الهی پایان یابد ، دریا خشک خواهد شد هر چند دریائی دیگر باز ضمیمه آن کنند . کهف ، (سوره 18) ، آیه 109 .
2- 49. تفسیر نور الثقلین ، ج 2 ، ص 249 . و مجمع البیان ، ج 3 ، ص 56 .
3- 50. الفاظ مربوط به عالم ماده و جهان جسمانی . (رک : رساله لب اللباب حسینی تهرانی ، ص 44)
4- 51. او محمد بن محمد بن محمد بن طاوس احمد غزالی طوسی ، مؤلف کتاب احیاء العلوم است . و از فقهای شافعیه و اشعری مذهب بوده است که در سال 505 ه - ق از دنیا رفته است . مرحوم محقق خوانساری تحقیقات مفصل و جالبی در رابطه با مذهب وی به عمل آورده . رک : روضات الجنات ، ج 8 ، ص 3 . و محدث قمی - ره - دررابطه با بعضی از مطالب غیر صحیح کتاب احیاء العلوم ، مطالب ارزنده دارد . رک : الکنی و الالقاب ، ج 2 ، ص 451 .
5- 52. رک : احیاء العلوم ، ج 4 ، ص 114 ، ط مصر .