معراج السعاده صفحه 196

تکون علیه وکیلا» . (1)

خلاصه معنی آنکه ، خطاب به حضرت رسول صلی الله علیه و آله می فرماید که : «کسی که خدای خود را در هواو هوس خود قرار داد ، یعنی اطاعت آن را نمود آیا تو می توانی آن را به اصلاح بیاوری و دفع فساد از آن کنی ؟ ! » .

و از آن جمله :

«ختم الله علی قلوبهم و علی سمعهم و علی ابصارهم غشاوه» . (2)

یعنی : «محکم کرده است خدا پرده غفلت را بر دلها و گوشها و چشمهای ایشان ، پس حق را نمی فهمند و نمی شنوند و نمی بینند» .

و در جای دیگر می فرماید :

«ان هم الا کالانعام بل هم اضل سبیلا» . (3)

یعنی : «نیستندایشان مگر مثل چهار پایان ، بلکه گمراه ترند» .

و در مکانی دیگر می فرماید :

«سواء علیهم ءانذرتهم ام لم تنذرهم لا یؤمنون» . (4)

خلاصه معنی آنکه : «نصیحت و تهدید تو ایشان را سودی نمی دهد و مساوی است خواه بترسانی تو ایشان را یا نه ، ایمان نخواهند آورد» .

و میان این دو نفس ، نفسی است که نه در سعادت مانند اول ، و نه در شقاوت به مثابه ثانی باشد ، بلکه متوسط میان این دو باشد . و این مراتب مختلفه دارد و از برای آن عرض عریضی است و اکثر نفوس عوام مسلمین از افراد این قسم اند .

فصل : خواطر و افکار محموده و اقسام آنها

چون که ضرر وساوس و خواطر ردیه را دانستی و علاج آن را شناختی بدان که مقابل آن ، خواطر محموده و افکار حسنه است که شرعا یا عقلا مستحسن باشد . و

1- 27. فرقان ، (سوره 25) ، آیه 43 .
2- 28. بقره ، (سوره 2) ، آیه 7
3- 29. فرقان ، (سوره 25) ، آیه 44 .
4- 30. بقره ، (سوره 2) ، آیه 6