معراج السعاده صفحه 201

. (1)

تدبر در آفرینش اقلیم وجود

و چون فضیلت تفکر در آیات عالم آفاق و انفس را دانستی ، بدان که از تفکر در هرموجودی از موجودات مشاهده عجائب صنع پروردگار می توان نمود . و از تدبر در هرمخلوقی از مخلوقات ملاحظه غرایب قدرت آفریدگار می توان کرد ، زیرا که آنچه دراقلیم وجود بجز ذات پاک آفریدگار یافت می شود رشحه ای از رشحات وجود او وقطره ای از دریای بی منتهای فیض وجود او است . و از اوج عالم مجردات تا حضیض منزل مادیات را اگر سیر کنی بجز صنع او نبینی ، و از کشور افلاک تا خطه خاک را اگرتفحص کنی به غیر از آثار قدرت او نیابی . مجردات و مادیات از صنایع عجیبه او و «جواهر» (2) و اعراض فلکیات و عنصریات و بسائط و مرکبات از بدایع غریبه او .

ای همه هستی زتو پیدا شده*** خاک ضعیف از تو توانا شده

زیر نشین علمت کاینات*** ما به تو قائم چو تو قائم به ذات

مبدا هر چشمه که جودیش هست***مخترع هر چه وجودیش هست

گر سر چرخ است پر از طوق اوست***ور دل خاک است پر از شوق اوست

لوالدی - قدس سره

ای ز وجود تو وجود همه*** پرتوی از بود تو بود همه

نیست کن و هست کن و هست و نیست*** غیر تو و صنع تو موجود نیست

صفحه خضرا ز تو آراسته*** عرصه غبرا (3) زتو پیراسته

غیب ازل نور شهود از تو یافت*** لوح عدم نقش وجود از تو یافت

روشنی لعل بدخشان (4) زتو*** پرتو خورشید درخشان زتو

نور ده ظلمتیان عدم*** ربط ده خیل حدوث

1- 44. کافی ، ج 2 ، ص 55 ، ح 4 .
2- 1. «جوهر» ، موجودی است مستقل مانند : اجسام . و «عرض» ، موجودی است غیر مستقل و قائم به غیر ، مانند : رنگ . و هر یک اقسامی دارد . (جهت اطلاع بیشتر رک : فرهنگ معارف اسلامی ، ج 1 ، ص 661 و حکمت الهی ، ج 1 ، ص 88)
3- 2. زمین .
4- 3. نام ناحیه ای از ترکستان افغان است که دارای معدن «لعل» است و لعل آن معروف می باشد . و «لعل» یکی از سنگهای قیمتی است که به رنگ سرخ مانند یاقوت است .