معراج السعاده صفحه 206

در بدن حیوان و مکیدن ، تعلیم کرد . و آن را از دشمنی انسان آگاه ساخت و یاد داد که چون انسان دست خود را حرکت دهد قصد آن را دارد ، پس راه فرارش را آموخت . و گوش آن را چنان شنوا گردانید که همهمه حرکت دست را از دور می شنود و راه فرار پیش می گیرد و چون دست ساکن شد باز «معاودت» (1) می نماید . و آن را دو حدقه کرامت فرمود که مواضع غذای خود را ببیند و به سمت آن پرواز کند ، و چون حدقه او کوچک بود و محل «جفن» (2) و مژه در آن نبود که گرد وغبار را از حدقه محافظت کند تعلیم آن نمود که به دو دست خود گرد و غبار را از حدقه دور و آن را صیقل دهد . و به این سبب است که حیوانات خرد مانند مگس و پشه علی الاتصال دستهای خود را به حدقه می زنند . و این قدر قلیلی است از عجایب صنع خدادر آن ، و چنانچه اولین و آخرین جمع شوند که احاطه به جمیع عجایب ظاهریه وباطنیه آن کنند عاجز می گردند .

و اما زنبور : تفکر کن که چگونه خداوند حکیم از آب دهان آن موم و عسل راآفرید که یکی نور و ضیاء ، و دیگری مرهم و شفاست . و آن را تعلیم کرد تا از گلها وشکوفه ها غذای خود را بردارد و از نجاسات و کثافات اجتناب نماید . و از برای ایشان پادشاهی قرار داد و هیئت آن را از دیگران ممتاز کرد و همه را مطیع و منقاد امر و نهی آن گردانید . و آن را