معراج السعاده صفحه 221

و می شود که بعضی از آن در امعاء باقی بماند و حدت صفرا آن را پاک کرده باغایط بیرون می آورد . و بعضی از آن باقی با آب دهان دفع می شود . و گاهی از سر فرودمی آید و به سرفه و مثل آن مندفع می گردد .

دستگاه گردش خون

و چون فی الجمله از حکمتهای معده و آلات اکل مطلع گشتی تامل کن در عجایب دل که آن را جسمی به شکل صنوبر آفریده و چون سر چشمه روح حیوانی است آن راصلب خلق کرد تا از حوادث محفوظ و به اندک چیزی «مؤف» (1) نشود .

و حیات آدمی را به همین روح منوط گردانید و هر عضوی که از فیض این روح محروم شد چون ناخن و مو و امثال اینها از لعت حیات بی نصیب است ، و چون عضوی را راه وصول این روح مسدود شد از حس و حرکت می افتد . و این روح را دل به امناء شرائین و اورده می سپارد و آنچه را شرائین اخذ می کنند به دماغ می رسانند و درآنجا به سبب برودت مزاج دماغ اعتدالی در آن حاصل و به اعضاء متحرکه بدن می ریزد ، و آن را روح نفسانی می گویند . و آنچه اورده اخذ می کنند به جگر که منبع قوای نباتیه است می آورند و از آنجا به سایر اعضاء متفرق می شوند و آن را روح طبیعی نامند و لطیف و صاف اخلاط اربعه روح می شود همچنان که درد و کثیف آنها گوشت وپوست و سایر اعضاء می گردد .

نگاهی به چگونگی خلقت دستها و انگشتان

پس نظری گشای و دو دست آدمی را بنگر که چگونه خالق حکیم آنها را کشیده تابه هر مطلبی که آدم خواهد دراز کند ، و