معراج السعاده صفحه 224

روانه فرمود ، و پستان را سری آفرید مطابق دهان طفل شیرخوار ، و چون طفل را توانایی بلع شیر بسیار در یک دفعه نبود در آن سوراخهای بسیار کوچک قرار داد تا شیر به تدریج از آنها به مکیدن برآید . و بنگر که چگونه آن طفل را راهنمائی به پستان و مکیدن آن نمود . و بیرون آمدن دندان را به تاخیر افکند تا از آن ، پستان مادر را المی نرسد . و چون به سبب شیر ، رطوبت بسیار دردماغ او مجتمع می شد گریه را بر آن گماشت تا به سبب آن ، رطوبت دفع شود و نزول به چشم یا عضو دیگر نکند و آن را فاسد کند . و چون چندی از آن گذشت و گوشت اومحکم و طاقت غذاهای غلیظ را به هم رسانید از برای او دندان رویانید بدون آنکه دروقت آن تقدیمی یا تاخیری واقع شود . و تا خود آن طفل متکفل تربیت خودنمی توانست شد پدر و مادر را بر او مهربان گردانید تا آرام و خواب را بر خود حرام کرده به پرستاری او قیام نمایند . و بعد از آن به تدریج او را ادراک و فهم و توانائی وعقل کرامت فرمود و در قوای باطنیه و نفس مجرده او اسراری چند مخزون ساخت که عقول در آن حیران و فهوم واله و سرگردان اند .

نقش قوه خیالیه و واهمه و عاقله

تامل کن در قوه خیال بی عرضه ای که قابل قسمت نیست چگونه در یک طرفه العین آسمان و زمین را به هم می نوردد و از مشرق به مغرب می دود .

و قوه واهمه را ببین که چگونه در یک لحظه چندان معانی دقیقه و امور خفیه رااستنباط