معراج السعاده صفحه 228

ایشان مختل نگردد .

و هر کدام که احتیاج به آن بیشتر بود چون نمک و مانند آن را نزدیکتر و وافرتر آفرید .

انواع گیاهان و فوائد آنها

و زمانی تامل کن در انواع گیاهها که از حد و حصر افزون و از حساب و شماره بیرون است ، هر یک را شکلی و رنگی و طعمی و بوئی و منفعتی و خاصیتی ، یکی غذای بدن می شود ، دیگری قوت تن ، آن یک زهر جانگزا و این یک تریاق فرح افزا ، آن جان می ستاند و این روح می بخشد . یکی خواب می آورد و یکی خواب را از دیده می برد ، یکی مفرح جان و یکی باعث اندوه بی پایان ، این سرد است و آن گرم ، این خشک است و آن تر ، با آنکه همه از یک زمین روئیده و از یک چشمه آب نوشیده . زنهار تا دیو تراوسوسه نکند که این اختلافات تخم آنها است . در استخوان خرمایی نخل بلند باخوشه های خرما ، کی بود ؟ و در دانه گندمی ، چندین خوشه و در هر خوشه زیاده از صددانه کی دیده .

درختان و شکوفایی آنها

و ساعتی بنگر در درختان که چون آب به ایشان رسد چگونه جمیع اجزای آنها تازه و خرم و سبز و با طراوت می گردد ، و آب به یک نسبت به جمیع ریشه و ساقه و برگ و شکوفه و میوه آن می رسد و بالسویه میان آنها قسمت می گردد . و از آن پی ببر به قسمت کننده آن و بخند بر ادراک احمقانی چند که این حکمتهای ظاهره و مصالح بینه را نسبت می دهند به چیزی که نه از وجود خود خبر دارد و نه از