معراج السعاده صفحه 230

دفاتر بی شمار پرداخته اند و عشری از اعشار آن را نتوانسته اند بیان کنند .

تفکر در کرات آسمانی

و چون از سیر دریاها پرداختی چشمی بگشای و به عالم هوا نظری افکن از ابر و بادو باران و برف و تگرگ و رعد و برق و صاعقه و «شهب» (1) و ببین که ابر ، که جسمی است خفیف ، چگونه آب ثقیل را بر می دارد و محافظت می کند و بر شهرها و دریاها وبیابانها عبور می کند ، به نوعی که قطره ای از آن نمی ریزد تا به محلی که مامور شده است در آنجا می ایستد و آب را قطره قطره پی درپی بر آنجا می افکند ، به نوعی که قطره ای به قطره دیگر بر نمی خورد تا به زمین رسند . و اگر «سواد هوشت» (2) گشوده ، باشد در هر قطره خواهی دید که به قلم الهی و خط خداوندی نوشته که : «این روزی فلان حیوان یا نصیب فلان مکان است» .

و چون شمه ای از قدرت الهی را در هوا ببینی سر به سوی آسمان کن و دیده بر این «طاق مینائی» (3) افکن و بگو :

«ربنا ما خلقت هذا باطلا سبحانک» (4)

و زمانی تفحص از عجایب عالم افلاک کن ، ساعتی تفکر در غرایب آنها نمای ، ازآفتاب درخشان و ماه تابان و ستارگان ثابته و سیاره ، که هر یک را وضعی و هیاتی ، و هرکدام را اثری و منفعتی است .

یکی از غرب ، رو در شرق کرده*** یکی در شرق ، کشتی غرق کرده

یکی حرف سعادت نقش بسته*** یکی سر رشته دولت گسسته

شده گرم از یکی ، هنگامه روز*** یکی را شب

1- 1. جمع شهاب : شعله آتش .
2- 2. چشم عقل و جانت .
3- 3. آسمان آبی .
4- 4. یعنی : «پروردگارا ! تو این دستگاه با عظمت را بیهوده نیافریده ای ، پاک و منزهی . . . » آل عمران (سوره 3) آیه 191 .