معراج السعاده صفحه 234

اگر مخالف این را ملاحظه نمود در صدد علاج آن بر آید . و اگر برخورد که معصیتی از او سر زده به توبه و انابه قضا و تدارک آن کند .

و شکی نیست که این قسم از تفکر ، مجالی واسع دارد ، و قدر ضروری آن مستغرق شبانه روز می گردد و ماه و سال ، کفایت استقصاء آن را نمی کند ، زیرا که قدر لازم بر هرکس آن است که در هر شبانه روز فکر کند در هر یک از صفات مهلکه از بخل و کبر وعجب و ریا و حقد و حسد و جبن و غضب و حرص و طمع ، و غیر اینها از صفات . ونظر بصیرت را گشاده چراغ فکر به دست گیرد و زوایای دل خود را بگردد و از همه این صفات تفحص کند .

پس اگر چنان فهمید که دل او را از همه اینها خالی است در مقام امتحان خود برآید وببیند که شیطان و نفس ، امر را مشتبه نکرده باشند .

مثلا اگر چنان گمان کند که ناخوشی تکبر را ندارد ، امتحان کند خود را به دوش کشیدن خیک آبی از کوچه ، یا پشته ای هیمه از بازار به خانه .

و اگر چنان فهمید که از غضب خالی است ، خود را در معرض اهانت سفیهی در آورد .

و همچنین در غیر اینها از صفات ، به امتحاناتی که گذشتگان از نیکان ، خود راآزمایش کرده اند آزمایش کند تا مطمئن گردد که از ریشه جمیع این صفات و شاخ وبرگ آنها در مزرع دلش اثری نیست . آری نفس ،