معراج السعاده صفحه 240

.

و از برای مکر ، مراتب بی نهایت است و اقسام بی غایت ، بعضی از آنها چندان خفائی ندارند و کسی را که اندک شعوری باشد به آن متفطن می شود . ولی بعضی چنان پوشیده و پنهان است که زیرکان به آن بر نمی خورند . گاهی شخصی را بر می انگیزاند که اظهاردوستی و محبت با دیگری کند و آن مسکین را غافل نموده او را هلاک سازد . و زمانی آدمی را بر آن می دارد که اظهار امانت و دیانت کند تا مردم مال خود را به امانت یاشرکت یا معامله به او دهند و او صرف خود نماید . و گاهی کسی را می دارد که اظهارعدالت و تقوی نماید تا مردم او را امام و پیشوای خود کنند و دین و دنیای ایشان رابرباد دهد . و غیر اینها از مکر و حیله .

و مخفی نماند که صفت مکر ، از مهلکات عظیمه است ، و چگونه چنین نباشد و حال آنکه بالاترین صفات شیطان و بزرگ لشگر آن است . و معصیت آن زیادتر است ازمعصیت اذیت رسانیدن در علانیه و آشکار ، زیرا که کسی که مطلع شود بر اینکه دیگری در مقام اذیت اوست احتیاط می کند و خود را محافظت می نماید ، و بسا باشدکه دفع اذیت از خود کند . اما غافل بی خبر را احتیاطی از خود نیست ، بلکه اغلب آن است که مکار «محیل» (1) خود را به لباس دوستی و صداقت می آراید و در مقام احسان وخیر خواهی برمی آید و مسکین غافل از او شرمسار و خجل و از خباثت باطن او بی خبرو ذاهل تا به هلاکت رسد .

و از این جهت حضرت رسول