معراج السعاده صفحه 259

مطمئن تر آن دیگری را مغلوب و مضمحل می سازد . و طریقه تحصیل این صفت تامل کردن است در آنچه مذکور شد . و اندک اندک خود را در مواضع خوف و بیم نگاهداشتن و در «مخاوف» (1) و محل خطر صبر کردن تا به تدریج ملکه حاصل گردد و در دل قوتی و اطمینانی پیدا شود .

صفت دوم : ایمنی از مکر خدا

ایمنی از مکر خدا

از صفات رذیله متعلق به قوه غضبیه ، ایمنی از مکر الله است ، که آدمی از عذاب الهی و امتحانات او ایمن نشیند و از عظمت و جلال او نیندیشد ، و در دل اندیشه مؤاخذه او را نداشته باشد . و در اینجا چند فصل است :

فصل اول : سبب ایمنی از مکر الله

بدان که : سبب این صفت ، غفلت از عظمت رب العزه و جهل به ابتلاء و امتحانات آن حضرت ، یا عدم اعتقاد به محاسبه روز قیامت و جزا دادن اعمال از نیک و بد ، یا اطمینان به سعه رحمت و رافت او یا اعتماد بر طاعت و عبادت خود است . و این صفت از هریک از این اسباب که ناشی شده باشد از صفات مهلکه و موجب نکال و خسران مال است ، چون باعث آن یا کفر است یا جهل یا غرور یا عجب ، و هر یک از آنها راهی است که آدمی را به هلاکت می کشاند .

پس اگر غفلت از عظمت الهی باشد باعث آن جهل و نادانی است . و اگر از عدم اعتقاد باشد منشا آن کفر و بی ایمانی است . و اگر از تکیه به رحمت الهی باشد غروراست . و اگر از اعتماد بر عمل خود باشد عجب است . و اخبار و آیات بر