معراج السعاده صفحه 288

کند سبب آن رانمی فهمد ، و حالت خواب و سکرات مرگ نیز چنین است .

راه محافظت خاطر از معاصی در وقت مردن

و کسی که خواهد وقت مردن خاطر او از معاصی و شهوات محفوظ ، و اصلا به فکرآنها نیفتد باید که در تمامی عمر خود مشغول مجاهده بوده که نفس خود را از معصیت باز دارد . و ریشه شهوات را از دل خود بکند . و مواظبت بر علم و عمل نماید . و باطن خود را از فکر مشاغل دنیویه بپردازد . و دل خود را محل محبت خدا و انس به او سازد .

و این را ذخیره هنگام مردن خود کند ، زیرا که هر کسی بر حالتی که زندگانی کرد می میرد . و بر حالتی که مرد محشور می شود . و به تجربه رسیده و مکرر مشاهده شده که هر کسی در وقت مردن ، دل او مشغول امری بوده که در زندگانی بیشتر متوجه آن بوده و آثار آن از او به ظهور می رسد .

و به این جهت است که معظم خوف اهل معرفت از این قسم خوف سوء خاتمه است ، که می ترسند در وقت مردن افکار ردیه و خواطر مذمومه به خاطر ایشان خطورکند و بر این حال بمیرند ، و همین حجاب میان آنها و پروردگار گردد ، زیرا که خلجان افکار ، بالکلیه داخل در تحت اختیار آدمی نیست ، اگر چه بسیاری عادت مدخلیتی تمام دارد . و از این جهت است که : اگر کسی بخواهد غیر از انبیاء و ائمه - علیهم السلام - رادر خواب نبیند ، و سوای عبادت و طاعت را در رؤیا ملاحظه نکند میسر او نمی گردد ،