معراج السعاده صفحه 348

تو از نصیحت او خلاص کردن او از هلاکت باشد . و هر گاه چنین رفتار نمائی از برای تو ثواب حزن بر خطای او و ثواب نصیحت کردن او و ثواب نجات او هر سه جمع خواهد شد .

فصل : حسن ظن به خدا و خلق

بدان که : همچنان که مذکور شد ضد بدگمانی به خدا و خلق ، حسن ظن به آنها است .

و فواید آن بسیار ، و ثمرات آن بیرون از حد شمار است . و اخباری که در فضیلت حسن ظن به خدا وارد شده است قبل از این مذکور و فایده آن معلوم گردید . و بیان شد که : آن باعث نجات و نشاط در عبادات و محبت به خدا است ، که اعلای مقامات است .

پس بر هر بنده لازم است که : او را به خود هزار مرتبه مهربان تر از پدر و مادر بداند . (1)

و همچنین بر او لازم است که : گمان بد به هیچ یک از مسلمین نبرد . و گفتار و کردارایشان را حمل بر بدی ننماید . بلکه هر عملی از هر که می بیند و هر سخنی از هر که می شنود باید آن را به بهترین محامل حمل کند و تکذیب او را نکند . و اگر احتمال بدی به خاطر او گذرد ، و هم خود را خطاکار شمرد و خود را بر آن ندارد ، تا چون چندی گذرد این صفت ملکه او می شود و بدگمانی از خاطر او مرتفع می گردد .

بلی اگر گمان بدی نسبت به کسی کند که اگر گمان او راست و مطابق واقع باشد باعث ضرر دینی یا دنیوی باشد لازم است که حزم