معراج السعاده صفحه 351

مذموم ، آن است که : در حد افراط باشد ، زیرا که : اعتدال آن ، ممدوح است . و تفریط آن غضب نیست ، اگر چه از صفات ذمیمه است .

فصل : غضب مفرط و مفاسد آن

بدان که غضب مفرط ، از مهلکات عظیمه و آفات جسمیه است . و بسا باشد که : به امری مؤدی شود که باعث هلاک ابد و شقاوت سرمد گردد ، چون قتل نفس ، یا قطع عضو .

و از این جهت است که گفته اند : «غضب جنونی است که دفعی عارض می گردد» . (1)

و بسا باشد که : شدت غضب ، موجب مرگ مفاجات گردد .

و بعضی از حکما گفته اند که : «کشتی که به گرداب افتاده باشد و موجهای عظیم آن رافرو گرفته باشد و بادهای شدید آن را به هر طرف افکند به خلاص و نجات نزدیکتر است از کسی که شعله غضبش به التهاب آمده باشد» .

و در اخبار و آثار ، مذمت شدید در خصوص غضب وارد شده است . حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمودند که : «غضب ایمان را فاسد می گرداند چنانکه سرکه عسل رافاسد می کند» . (2)

و از حضرت امام محمد باقر علیه السلام مروی است که : «این غضب آتش پاره ای است از شیطان ، که در باطن فرزند آدم است . و چون کسی از شما غضبناک گردید چشمهای او سرخ می گردد و باد به رگهای او می افتد و شیطان داخل او می شود» . (3)

و از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام مروی است که : «غضب ، کلید هر بدی و شری است» . (4)

1- 26. بحار الانوار ، ج 73 ، ص 266 ، ح 20 .
2- 27. بحار الانوار ، ج 73 ، ص 266 ، ح 19 .
3- 28. بحار الانوار ، ج 73 ، ص 267 ، حدیث 21 .
4- 29. کافی ، ج 2 ، ص 303 ، ح 3 . و بحار الانوار ، ج 73 ، ص 274 ، ح 24 .