معراج السعاده صفحه 361

حلم نداشته باشد خود را بر حلم بدارد» . (1)

و آن حضرت فرمودند که : «چون میان دو نفر نزاعی واقع می شود دو ملک نازل می شوند و به هر کدام که بی خردی و سفاهت می کند می گویند : گفتی و گفتی ، و خودسزاواری به آنچه گفتی ، و جزای آن به تو خواهد رسید . و به آن یک که حلم ورزیدمی گویند : حلم ورزیدی و صبر کردی ، زود باشد که خدا ترا بیامرزد اگر حلم خود را به انجام رسانی» . (2)

«و روزی آن حضرت غلامی را از پی شغلی فرستادند ، آن غلام دیر کرد ، از عقب او آمدند دیدند در مکانی خوابیده ، حضرت بر بالین او نشستند و او را باد زدند تا بیدارشد فرمود : ای غلام ! به خدا قسم که این قدر اختیار نداری که شب و روز بخوابی شب از توست و روز از ماست» . (3)

و اما کظم غیظ : اگر چه فضیلت و شرافت آن بقدر حلم نباشد ، لیکن هر گاه کسی برآن مداومت نماید معتاد می شود و صفت حلم از برای او هم می رسد .

و از این جهت حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمودند که : «علم ، به تعلم هم می رسد . و حلم به تحلم ، که کظم غیظ باشد» . (4)

و خداوند عظیم در کتاب کریم خود مدح فرموده است کسانی را که : خشم خود رافرو می برند» . (5)

و اخبار در شرافت و بسیاری اجر و ثواب آن بی نهایت است . (6)

از جناب پیغمبر صلی الله علیه و آله مروی است که :

1- 10. کافی ، ج 2 ، ص 112 ، ح 6 . بحار الانوار ، ج 71 ، ص 404 ، ح 16 .
2- 11. کافی ، ج 2 ، ص 112 و 113 ، ح 9 . بحار الانوار ، ج 71 ، ص 406 ، ح 19 .
3- 12. کافی ، ج 2 ، ص 112 ، ح 7
4- 13. حلیه الاولیاء ، ج 5 ، ص 174 . و محجه البیضاء ، ج 5 ، ص 311 . و احیاء العلوم ، ج 3 ، ص 153 .
5- 14. آل عمران ، (سوره 3) آیه 134 .
6- 15. رک : کافی ، ج 2 ، صفحات 109- 111 .