معراج السعاده صفحه 377

اگر فرض شود که هیچ یک از اینها حاصل نشود همان خود بغض و عداوت او ازامراضی است که نفس قدسی را بیمار ، و همیشه روح از آن متالم و در آزار است . آدمی را از بساط قرب الهی دور ، و از مرافقت ساکنان عالم قدس مهجور می گرداند . و صاحب خود را منع می کند از آنچه شیوه اهل ایمان و شیمه اخیار و نیکان است ، و از بشاشت وشکفتگی و مهربانی و فروتنی و مرافقت و همنشینی نسبت به کسی که کینه او را در دل دارد . و خود را از اعانت و قضاء حوائج او باز می دارد . و هر یک از اینها درجه ای ازدین را کم می کند و پرده میان آدمی و میان بار یافتگان بزم تقرب می گردد . و از این جهت است که در اخبار و آثار مذمت بی شمار در خصوص عداوت و دشمنی وارد شده است . حتی اینکه حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمودند که : «هیچ وقتی جبرئیل علیه السلام به نزد من نیامد مگر این که گفت : ای محمد ! از عداوت و دشمنی مردم احتراز کن» . (1)

و فرمودند که : «جبرئیل هرگز در هیچ امری این قدر به من وصیت نکرد که در خصوص عداوت مردم» . (2)

و حضرت صادق علیه السلام فرمودند که : «هر که تخم عداوت بکارد همان را که کاشته است درو می کند» . (3)

معالجه عداوت و دشمنی

و معالجه این صفت خبیثه آن است که : اول تامل کند در این که دشمنی و عداوت ، شجره ای است که : به جز اندوه و الم در دنیا ثمری ندارد . و صفتی

1- 1. کافی ، ج 2 ، ص 301 ، ح 5 .
2- 2. کافی ، ج 2 ، ص 302 ، ح 11 .
3- 3. وسائل الشیعه ، ج 8 ، ص 569 ، ح 5