معراج السعاده صفحه 402

را بر پا کرده ، و دفترهای افعال گشوده«مستوفیان» (1) زیرک به محاسبه ایستاده ، ناگاه خود را در دفتر خانه روز حساب ، در معرض محاسبه ومؤاخذه می بیند و ملائکه غلاظ و شداد ایستاده ، و نامه های عمل پران شده ، نامه عمل او را به دست راست یا چپ او می دهند ، هر چه کرده در آنجا ثبت «قطمیری» (2) از قلم نیفتاده .

آه آه ، اگر در آن وقت نافرمانی بر حسناتش غالب گردد و در موقف مؤاخذه وعذابش در آورند بر سگ و خوک حسرت خواهد برد و خواهد گفت :

«یا لیتنی کنت ترابا»

یعنی : «ای کاش من خاک بودمی و به این روز سیاه نیفتادمی» . (3)

چه شک که حال دد و دام و بهایم و «هوام» ، (4) در آن روز از حال بنده گناهکار بسی بهتر ، زیرا که آنها عصیان پروردگار قهار را نکرده اند ، و در مقام مؤاخذه و عقاب گرفتار نگشته اند .

آه آه ، چه مؤاخذه و چه عقابها ، که اهل دنیا صورت یکی از اهل عذاب را اگر دراین دنیا دیدندی از قباحت منظر و کراهت صورت او فریاد برکشیدندی ، و اگر تعفن اورا شنیدندی از گند او بمردندی . اگر قطره ای از آبی که به آن مسکین می دهند به دریاهای دنیا بیفکنند آب همه آنها متعفن تر از بوی مردار گردد .

پس عجب عجب ، چنین کسی را با عجب و بزرگی چکار ؟ ! چقدر از حال خود بایدغافل باشد ، و امروز و فردای خود را فراموش نموده باشد ! و اگر از عذاب الهی نجات یافت و

1- 19. حساب رسان
2- 20. قطمیر به معنای پوست هسته خرما ، شیار هسته ، و . . . آمده است و مثلی است برای چیز بی ارزش . رک : قاموس قرآن ، ج 6 ص 22 .
3- 21. نباء (سوره 78) ، آیه 40 .
4- 22. حشرات .