معراج السعاده صفحه 403

از آتش دوزخ خلاص شد باید بداند که این از عفو خداوندگار است ، زیرا که :

کم بنده ای هست که گناهی نکرده و هر گناهکاری مستحق عقوبت است .

پس اگر او را عقاب ننمایند از عفو و بخشش است ، و عفو و بخشش ، امری است محتمل ، آدمی نمی داند که متحقق خواهد شد یا نه . پس باید همیشه محزون و ترسان باشد ، نه اینکه عجب و بزرگی کند . نگاه کن به کسی که نافرمانی از سلطانی کرده باشد که مستحق سیاست باشد و او را گرفته در زندان محبوس کرده باشند و منتظر این باشد که اورا به حضور برده سیاست نمایند ، و نداند که : چون او را به حضور سلطان برند از او عفوخواهد نمود یا نه ؟ آیا چنین کسی در آن حالت هیچ غرور و پندار و عجب به خود راه می دهد ؟ و هیچ بنده گناهکاری نیست اگر چه یک گناه کرده باشد مگر اینکه مستحق سیاست پروردگار شده و در زندان دنیا محبوس است تا او را به موقف حساب برند ، ونمی داند که : کار او به کجا خواهد انجامید . دیگر چه جای عجب و بزرگی ؟ ! و تامل دراینها که مذکور شد معالجه اجمالی عجب است .

معالجه تفصیلی مرض عجب

و اما معالجه تفصیلی آن ، این است که : تفحص کند از آنچه سبب عجب او شده وچاره آن را کند ، به نوعی که مذکور می شود .

و تفصیل آن این است که : اسباب عجب در اغلب ، علم است و معرفت و عبادت وطاعت ، و غیر اینها