معراج السعاده صفحه 423

عقل کامل و «قریحه مستقیمه» (1) با سعی تمام ، و «مزاولت» (2) قرآن و حدیث ، و مصاحبت اهل علم . و با این همه ، باز آدمی از غلط وخطا ایمن نیست ، و صواب آن است که : آدمی افکار فاسده و مذاهب باطله را تتبع ننماید ، و در آنها خوض نکند ، و قدم از قدم خانواده وحی و رسالت برندارد .

فصل : شرافت شکسته نفسی و حقیر شمردن خود

بدان که : ضد این صفت عجب و خودنمائی ، شکسته نفسی و خود را حقیر شمردن وذلیل و پست دانستن است . و این بهترین صفت از صفات کمالات است . و فایده آن دردنیا و آخرت بی حد و حصر ، و هر که به مرتبه بلندی یا رتبه ارجمندی رسید به وسیله این صفت رسید . و هیچ کسی خود را ذلیل نشمرد مگر اینکه خدا عزیزش شمرد . واحدی خود را نیفکند ، مگر اینکه خدا او را برداشت و بلند کرد .

یکی قطره باران ز ابری چکید*** خجل شد چو پهنای دریا بدید

که جائی که دریاست من کیستم ***گر او هست حقا که من نیستم

چو خود را به چشم حقارت بدید*** صدف در کنارش به جان پرورید

سپهرش به جائی رسانید کار ***که شد نامور «لؤلؤ شاهوار» (3)

بلندی از آن یافت کو پست شد*** در نیستی کوفت تا هست شد

آری خدا در دلهای شکسته است و شکستگان را دوست دارد .

حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمودند که :

«با هر کسی دو ملک است ، که اگر آن شخص خود را بزرگ شمرد و برداشت ،

1- 71. ادراک صحیح و به دور از کجی و انحراف .
2- 72. ممارست .
3- 73. گنج با ارزش در خور شان شاه .