معراج السعاده صفحه 46

در نفس ، همچنان که «انگشت» (1) چون مجاور آتش شود حرارت در آن تاثیر می کند و گرمی در آن ظاهر می شود ، لیکن ضعیف است و به مجرد دور کردن از آتش سرد می شود . و هر گاه مجاورت طول کشیدتاثیر حرارت در آن بیشتر می شود ، و رنگ آتش در آن هم می رسد ، و بعد از آن روشن می شود و آتشی می گردد که هر چه به آن نزدیک شود می سوزد ، و هر چه به آن مقابل شود روشن می کند .

و همین است سبب در سهولت تعلیم اطفال و تادیب ایشان ، و صعوبت تغییر اخلاق مشایخ و پیران . و هرگاه کسی مراقبت احوال خود کند ، و نظری در اعمال و افعال خودکند ، و صفحه دل خود را گشوده و به دیده بصیرت در آن تامل نماید ، بر می خورد به ملکات و صفاتی که در آنجا رسوخ کرده اند ، و اکثر مردم به جهت گرفتاری علایق وکثرت عوایق از نقوش و نفوس خود غافل اند .

اما چون زمان رحلت از این سرای پندار ، و مسافرت به عالم بقا و قرار رسد ، دل ازمشاغل دنیویه فارغ ، و ریشه علایق از مزرع خاطر منقلع ، و پرده طبیعت از مقابل دیده بصیرت برداشته شود ، و نظر او بر لوح دل و صفحه نفس افتد .

چنانکه حق - سبحانه و تعالی - فرموده :

«و اذا الصحف نشرت» . (2)

و در مکان دیگر می فرماید :

«فکشفنا عنک غطائک فبصرک الیوم حدید»

یعنی :

«پس در آن روز پرده از پیش دیده تو برداشته می شود ، و