معراج السعاده صفحه 478

خصوص اکل و شرب و نکاح و جماع ، متابعت کند . و از آنچه نهی فرماید اجتناب نماید . و آن حد اعتدال است ، که در شرع و عقل پسندیده است . و دو طرف افراط و تفریط آن مذموم و ناپسند است .

پس گمان نکنی که آنچه وارد شده است در فضیلت جوع و گرسنگی ، افراط در آن ممدوح باشد . چگونه می تواند چنین باشد ! و حال اینکه غرض از خلقت انسان ، بندگی کردن است و آن موقوف است بر قوت ، و نشاط طبع . و شکی نیست که گرسنگی بسیارقوت را زایل ، و نشاط را باطل می کند . پس مراد از آن : اندک خوردن است به حدی که آدمی ثقل غذا را نفهمد و حیوانیت بر او غالب نشود و همیشه راغب به غذا بوده باشد .

نه به حدی که از قوت بیفتد و مزاج را فاسد کند ، زیرا که آن خارج از حد اعتدالی است که مقصود شارع است . و غیر از معنی عفت است ، که در اخبار بسیار ، مدح آن وارد شده .

حضرت امیر المؤمنین علیه السلام فرمود که : «افضل عبادات عفت است» . (1)

و حضرت امام محمد باقر علیه السلام فرمود : «هیچ عبادتی افضل از عفت شکم و فرج نیست» . (2)

و به این مضمون از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام نیز روایت شده است .

و بدان که : - همچنان که اشاره به آن شد - اعتدال در چیز خوردن ، آن است که :

این قدر چیزی بخورد که ثقل معده و