معراج السعاده صفحه 511

ریر افتاده سر بی تاج گشته ***در و گوهر همه تاراج گشته

خزینه در گشاده گنج برده*** سپه رفته سپهسالار مرده

که آید روزی آنجا کوس و پیلش*** که برنامد شبی بانک رحیلش

جگرها بین که پرخوناب و خاکست*** ندانم این چه دریای هلاک ست

هر آن ذره که آرد تند بادی*** فریدونی بود یا کیقبادی

کفی گل در همه روی زمین نیست*** که در وی خون چندین آدمی نیست

ولایت بین که ما را کوچ گاهست*** ولایت نیست این زندان و چاه ست

فصل : چیزهایی که دنیا را به آنها تشبیه کرده اند

بدان که : از برای دنیا صفات و حالاتی چند است که در هر صفتی آن را تشبیه به چیزی نموده اند . و به این جهت ، مثالهای بسیاری از برای دنیای غدار حاصل شده :

مثال اول : آنچه خداوند عظیم در کتاب کریم آن را در بی ثباتی و سرعت زوال به آن تشبیه فرموده است ، و آن گیاهی است که : از زمین بروید و به سبب آب باران ، لحظه خرمی و طراوت به هم رساند و بعد از ساعتی که آفتاب بر آن بتابد خشک شود و بادهاآن را متفرق و پراکنده سازند . و در این صفت ، در بعضی احادیث آن را به پلی مثال زده اند که : باید به تعجیل از آن عبور کرد .

مثال دوم : در خصوص اینکه او را هیچ حقیقتی نیست و اصلی ندارد ، بلکه محض و هم و خیال است ، و در این خصوص ، آن را تشبیه کرده اند به خیالاتی که : آدمی آن رادر خواب می بیند و چون بیدار می شود اصلا از آن اثری نیست .

بلی