معراج السعاده صفحه 512

! دنیا حکم خواب را دارد ، و مرگ بیداری است . و بعد از آنکه این خواب به انجام رسید ملاحظه خواهد شد که : هیچ در دست نیست ، بلکه پیش از مردن هم چنین است . نمی بینی که : از برای آدمی عیش و لذت ، یا رنج و مصیبت است ، چون آن سرآمدو گذشت مطلقا با خواب تفاوتی ندارد ؟ و بسیار می شود که : بعضی از امور تشکیک می شود که : آیا آن را در خواب دیده یا بیداری ؟ پس چه اعتبار و مرتبه ای است از برای چیزی که با خواب مشتبه شود . بلکه بعد از گذشتن ، هیچ فرقی با خواب نداشته باشد .

مثال سوم : در مخالفت ظاهر دنیا و باطنش گفته اند که : دنیا مانند پیرزنی است متعفن که ظاهر خود را زینت دهد و خود را به انواع حلی و زیور بیاراید تا مردمان را به خودفریفته سازد ، و ایشان فریب آن را خورده با آن دست در آغوش نمایند ، چون نقاب ازچهره آن بردارند و بر باطن آن خبردار گردند ببینند عجوزه ای است کریه صورت ، قبیح سیرت ، به انواع قبایح موصوف ، و به اقسام معایب معروف .

مروی است که : «دنیا را در روز قیامت به صورت پیرزالی کبود موی ، ازرق چشم ، گراز دندان ، کریه منظر ، و قبیح رخسار بیاورند ، پس آن را مشرف بر همه مردم کنند و به ایشان گویند که : آیا این را می شناسید ؟ مردمان گویند : نعوذ بالله که ما این را بشناسیم ! خطاب رسد که : این دنیایی