معراج السعاده صفحه 52

، و نه قمرش را با او کاری باشد و نه شمسش را .

«اهل التسبیح و التقدیس لا یبالون بالتربیع و التسدیس و الانسان بعد علو النفس لا یعتنی بالسعد و النحس» .

یعنی :

«اهل ذکر پروردگار را ، از «تربیع و تسدیس» (1) کواکب چه باک است ، و ارباب نفوس قویه را از سعد و نحس فلک چه بیم» .

آری دست «کیوان» (2) فلک از «کنگره» ایوان رفعتشان دور ، و چراغ خورشید در کنج خلوتشان تار و بی نور ، و مشتری خود را شناسد ، و «بهرام» (3) مرد میدان خود را داند ، وساز و نوای زهره در محفل انسشان بی ساز و نوا ، و دف و بربطش در بزم عیششان خالی از صدا . قلم عطارد چون به نام نامیشان رسد سر اندازد ، و ماه نو چون به جمالشان نگردخود را از نظر اندازد . بلکه بسا باشد که انسان در قوت نفس و تجرد به مرتبه ای رسد که تصرف در افلاک ، بلکه در جمیع مواد کائنات نماید ، چنانکه واقعه شق القمر از سیدانبیاء و قصه رد شمس (4) از سرور اوصیاء بر آن شهادت می دهد .

باب دوم : در سبب انحراف اخلاق از جاه پسندیده و حصول اخلاق ذمیمه و بیان قوای نفس انسانی

فصل اول : قوای چهارگانه و تبعیت سایر قوا از آنها

قوای چهارگانه و تبعیت سایر قوا از آنها

بدان که : - همچنان که گذشت - تن ، مملکتی است که خداوند عالم آن را به اقطاع روح مجرد مقرر فرموده ، و از برای روح در این مملکت ، از اعضاء و جوارح و حواس و قوای ظاهریه و باطنیه ، لشکر و خدم بسیار قرار داده ، که بعد از این شمه ای از آنهامذکور خواهد شد ، و

«ما یعلم جنود ربک الا هو» . (5)

1- 73. تربیع و تسدیس از اصطلاحات نجومی است ، که هرگاه فاصله دو ستاره با همدیگر 90 درجه (سه برج) باشد آنرا تربیع گویند . و اگر فاصله 60 درجه (دو برج) باشد آنرا تسدیس گویند . (حاصل تقسیم 360 برعدد 4 و 6) .
2- 74. نگاه ستاره زحل را کیوان گویند ، که نحس اکبر هم نامیده اند . فرهنگ معارف اسلامی ج 3 ، ص 1621 .
3- 75. مراد ستاره مریخ است که اهل فن او را نشانه نحوست دانند . مدرک یاد شده ص 1998 .
4- 76. اشاره به قضیه برگشتن خورشید برای حضرت امیر المؤمنین علیه السلام است ، که بنا به نقل مورخین متعدد : روزی حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله سر بر روی زانوی حضرت علی علیه السلام نهاده و در حال گرفتن وحی بود . که این به قدری طول کشید که آفتاب غروب نمود ، و نماز عصر حضرت علی علیه السلام قضا شد . سپس به دعای حضرت رسول صلی الله علیه و آله آفتاب برگشت و حضرت نمازش را به جا آورد و دوباره خورشید غروب کرد . جهت اطلاع بیشتر رجوع شود به کتاب : الغدیر ، ج 3 ، ص 140 .
5- 1. یعنی : و لشکریان پروردگارت را جز او کسی نمی داند . مدثر (سوره 74) آیه 31 .