معراج السعاده صفحه 521

خود ظاهر است که : تحصیل اینها به صحت بدن محتاج ، و آن موقوف است بر غذائی - که حیات آدمی بدان باقی - و لباسی و سکنائی . و هر یک ازاینها محتاج به اسبابی چند هستند .

پس هر که از دنیا به همین قدر از برای تحصیل آخرت بردارد از اهل دنیا نخواهدبود . بلکه دنیا در حق او مزرعه آخرت خواهد بود .

بلی : اگر از این قدر کمتر را هم به قصد حظ نفس ، و تنعم در دنیا فراگیرد داخل اهل دنیا خواهد بود . ولیکن حظ نفس و خوش گذرانیدن در دنیا بر دو قسم است :

یکی آنکه : صاحبش را به عذاب آخرت می رساند و آن را حرام گویند .

و دیگری آنکه : به عذاب نمی رساند ولیکن باعث طول حساب و محرومی ازدرجات بلند ، و مراتب ارجمند در آخرت می گردد ، و آن را حلال نامند . و هر که رادیده بینا باشد می داند که طول معطلی در موقف عرصات به جهت محاسبه نیز عذابی است . بلکه اگر محاسبه هم نباشد همان درجات عالیه که از دست آدمی در بهشت در می رود ، و آن حسرت و ندامتهائی که به جهت معارضه آنها با حظوظ خبیثه رذیله دنیا دست می دهد ، عذابی است شدید . و چنانچه خواهی این را بفهمی حال خود را دردنیا ملاحظه کن که اگر امثال و اقران خود را بینی که به مرتبه ای از مراتب دنیویه از توپیش افتند و از تو بالاتر شوند و تو به جهت کوتاهی و تقصیر خود تنزل نمائی ، چگونه حسرت و ندامت از