معراج السعاده صفحه 568

نهایت سعی می کند در جمع مال ، و زحمت می کشد درتحصیل آن . و هر گاه از دست او بیرون رود محزون و غمناک می گردد .

دوم : شخصی است که : تعب و زحمتی در جمع آن نمی کشد و لیکن خدا ثروتی به او داده است و به آن شاد و خوشحال است . و چنانچه چیزی از او تلف شود اندوهناک می گردد .

سوم : کسی که نه زحمتی در جمع آن کشیده و نه به بودن آن شاد ، و نه از رفتن آن غمناک می گردد ، و لیکن خدا دولتی به او داده است . و به آن شاکر و راضی است ووجود و عدمش مساوی ، یا وجودش در نظر او بهتر است . اما نه اینکه اگر تمام شودغصه و اندوه به او راه یابد . و نیز آن شخصی که غنی است ، یا همه مال او حلال است یاحرام هم دارد ، در دادن حقوق واجبه یا مستحبه یا تقصیر می کند یا نه . و این اقسام که مذکور شد بعضی از آنها مذموم و از صفات رذیله اند و بعضی دیگرچنین نیستند . بلی غالب آن است که : از برای غیر صاحبان نفوس قدسیه قویه مطلقا ازخطر و آفت سالم نباشد . و از این جهت است که حق - سبحانه و تعالی - می فرماید :

«ان الانسان لیطغی ان رآه استغنی»

یعنی : «به درستی که انسان چون خود را غنی وبی نیاز دید ، سرکشی و طغیان می کند» . (1)

و حضرت رسول صلی الله علیه و آله به بلال فرمود که : «ملاقات کن خدا را