معراج السعاده صفحه 569

درحالتی که فقیر باشی . و ملاقات مکن او را در حالتی که غنی باشی» . (1)

و فرمود که : «فقرای امت من ، پانصد سال پیش از اغنیای ایشان داخل بهشت خواهند شد» . (2)

و فرمود : «مطلع شدم بر اهل بهشت ، اکثر ایشان را دیدم از فقرا بودند . و مطلع شدم بر دوزخ ، اکثر اهل آن را اغنیا یافتم» . (3)

و مروی است که : «هیچ روزی نیست مگر اینکه ملکی در زیر عرش ندا می کند که :

ای فرزند آدم ! چیز کمی که تو را کفایت کند بهتر است از چیز بسیاری که تو را سرکش و طاغی کند» . (4)

فصل : فقر و اقسام آن

بدان که ضد غنا ، فقر است . و آن بر دو قسم است :

اول : فقر حقیقی ، و آن عبارت است از : احتیاج«کائنا ما کان» . (5)

و این فقر از برای هرموجودی غیر از واجب الوجود ثابت است . و مقابل آن ، غنای مطلق است ، که مخصوص ذات احدیت است . و به این فقر و غنا در کتاب خدا اشاره شده است که :

«انتم الفقراء الی الله و الله هو الغنی . . . » . (6)

دوم : فقر اضافی ، و آن عبارت است از : احتیاج به بعض از ضروریات . و این فقری است که در اینجا مذکور می شود .

و فقیر به این به چهار قسم است :

یکی آنکه : مال دنیا را دوست دارد . و نهایت رغبت به آن دارد . و نهایت تعب ورنج در طلب

1- 2. اتحاف الساده المتقین ، ج 9 ، ص 54 و 273 . و الدر المنثور ، ج 3 ، 234 .
2- 3. کنز العمال ، ج 6 ، ص 477 ، ح 16625 ، (با اندک تفاوتی) .
3- 4. مسند احمد بن حنبل ، ج 2 ، ص 173 .
4- 5. جامع السعادات ، ج 2 ، ص 77 .
5- 6. به هر نحوی که باشد ، به هر طور که باشد .
6- 7. یعنی : ای مردم ! شما (همگی) نیازمندان به خدا هستید ، تنها خداوند است که بی نیاز و شایسته هرگونه حمدو ستایش است . فاطر ، (سوره 35) ، آیه 15