معراج السعاده صفحه 599

بنده زیادتر می شود تنگی معاش او بیشتر می گردد» . (1)

و اخباری که در فضیلت قناعت رسیده است از حد و حصر متجاوز است و همین خبرمشهور کافی است که :

«عز من قنع و ذل من طمع» یعنی : «هر که قانع شد بر مسند عزت پا نهاد . و هر که راخار طمع در دامن آویخت به چاه مذلت افتاد» . (2)

به قناعت کسی که شاد بود ***تا بود محتشم (3) نهاد بود

و انکه با آرزو کند خویشی*** افتد از خواجگی به درویشی

فصل : طریقه معالجه صفت حرص ، و تحصیل ملکه قناعت

طریقه معالجه مرض حرص ، تحصیل قناعت و ازاله مرض حرص است . و تحصیل صفت قناعت ، آن است که : ابتدا تامل کند در زحمت جمع مال ، و تصدیع آن ، و آفات دنیویه ای که از برای مال است ، و حوادثی که در پی دارد .

شحنه (4) این راه چو غارت گرست*** مفلسی از محتشمی بهترست

و ببیند که زیادتر از قدر ضرورت ، دنیا را چه ثمر و چه فایده است ؟ ! اگر از برای اولاد ذخیره می کنی ، بدان که : خدای تو و اولاد تو یکی است ، آنکه روزی به تو داده به او نیز خواهد داد . تو غم فرزندی را می خوری که از نطفه تو حاصل شده چگونه آنکه او را آفریده غم او را نمی خورد ؟ به عزت خودش قسم که او از تو مهربان تر ، و قدرت او بیشتر و اگر فرزند تو کسی است که باید به تنگی بگذارند اگر عالم را از برای او ذخیره بگذاری از دست او بیرون می رود . جان من ! احتیاج فرزند به

1- 14. اصول کافی ، ج 2 ، ص 261 ، ح 4 .
2- 15. غرر الحکم ، ج 4 ، ص 474 . و ج 1 ، ص 121 ، (چاپ دانشگاه) .
3- 16. با حشمت و شکوه
4- 17. پاسبان و نگهبان .