معراج السعاده صفحه 651

احتیاج بترسی ، و نگذاری تا وقتی که جان به گلوی تو برسد بگوئی فلان را این قدر بدهید و فلان را آن قدر» . (1)

و مخفی نماند که : - همچنان که مذکور شد - خلافی نیست که صدقات مستحبه راپنهانی دادن افضل ، و ثواب آن اکمل است . بلی خلاف کرده اند در اینکه : آیا از برای فقیر ، بهتر آن است که خفیه بگیرد و در نزد مردم اظهار نکند ؟ یا افضل آن است که :

آشکارا کند و در علانیه بگیرد ؟ بعضی گفته اند : پنهان افضل است . و طایفه ای رفته اند بر اینکه : آشکار اولی است . وحق آن است که : هیچ کدام از این دو قول «علی الاطلاق» (2) صحیح نیست ، بلکه با قصدو نیت مختلف می شود .

پس طالب سعادت باید ملتفت احوال خود باشد . و ملاحظه احوال خود را بکند ، هرکدام به قصد قربت نزدیکتر ، و از ریا و «تلبیس» (3) و سایر آفات دورتر باشد آن را اختیارکند . مثلا اگر طبع او مایل به اخفای آن باشد و غرض او بیم افتادن از چشم مردم باشد ، یا تشویش اینکه دیگر کسی چیزی به او ندهد چون مطلع شود که گرفته است یا امثال اینها آشکارا کند . و اگر غرض او رغبت کردن اغنیاء باشد به چیزی دادن به او ، و دل اومیل به اظهار آن داشته باشد ، اظهار نکند ، و به روی خود نیاورد . و همچنین اگر بفهمدکه آنکه داده است می خواهد که او اظهار کند و شکرگزاری او را کند و مدح او

1- 71. بحار الانوار ، ج 96 ، ص 178 ، ح 13 .
2- 72. بدون قید و شرط .
3- 73. فریب و خدعه بکار بردن .