معراج السعاده صفحه 668

است ، و لیکن مگذار که عطا نکنی به او» . (1)

و احوط ، اجتناب است از قبول آن در صورت ندادن عوضی که در نظر دارد . وهرگاه عوضی را که می خواهد از مال آن شخص نباشد بلکه از اموالی باشد که مردم به او داده باشند ، که به مصرف فقرا رساند ، از قبیل زکوه و خمس و امثال اینها و سایروجوه بر ، ظاهر کلام بعضی آن است که : اگر آن شخصی که هدیه فرستاده است به طمع گرفتن آن ، از اهل استحقاق باشد و اگر این هدیه را هم نمی فرستاد باز به او می داد ، دراین صورت گرفتن آن حلال است . ولی احتیاط ، اجتناب از قبول آن است مطلقا .

سوم آنکه : مقصود او از فرستادن ، این باشد که : آن شخص در کار معینی اعانت اوکند . پس اگر آن کار ، حرام یا واجب باشد ، آن هدیه نیست ، بلکه رشوه است و گرفتن آن حرام است . و اگر آن عمل ، مباح باشد قبول هدیه آن ضرر ندارد .

چهارم آنکه : غرض او از فرستادن ، تحصیل دوستی و محبت باشد ، و لیکن دردوستی و محبت او منظور این باشد که به واسطه جاه و مرتبه او متوصل به بعضی ازمطالب خود شود ، و اگر این جاه و مرتبه از برای او نمی بود آن را نمی فرستاد . پس اگرغرض آن شخص توصل به مطالب غیر مشروعه باشد ، شکی در رشوه بودن آنچه فرستاده ، و حرمت آن نیست . و اگر توصل به مطلب مشروع باشد ،