معراج السعاده صفحه 684

حتی از چیزهائی که فایده کمی دارد بدارد ، تا زبان او عادت کند به ترک سخنان بی فایده . و هر سخنی که می خواهدبگوید ابتداء در آن فکر کند و ببیند اگر فایده دینی یا دنیائی دارد بگوید و الا خاموش باشد . و بعضی در دهان خود سنگی می گذارده که متذکر باشد و سخن بی فایده و فضول نگوید .

فصل : خاموشی و ترک سخنان لغو و بی فایده

ضد تکلم به مالا یعنی ، و فضول کلام ، خاموشی است ، یا تکلم کردن به سخنانی که :

به آنها احتیاج است ، و فایده ای بر آنها مترتب می شود . و فواید خاموشی ، و فضیلت آن ، بعد از این در محل خود مذکور خواهد شد .

و اخبار بسیار در خصوص مدح ترک سخنان بی فایده و فضول ، وارد شده است .

همچنان که از حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله مروی است که : «علامت نیکوئی اسلام مرد ، آن است که : چیز بی فایده را ترک کند» . (1)

و نیز از آن حضرت منقول است که : «خوشا به حال کسی که زیادتی زبانش را نگاه دارد . و زیادتی مالش را به مصرف برساند» . (2)

و ببین که : مردم کار را چگونه بر عکس کرده اند ، زیادتی مال را نگاه می دارند ، وزبان را رها می کنند .

روزی آن حضرت فرمود : «اول کسی که از این در داخل می شود مردی است ازاهل بهشت . چون آن مرد داخل شد از او پرسیدند که : ما را خبر ده به بهترین عملهای خود ، که امید به آن داری . گفت : من مردی هستم کم