معراج السعاده صفحه 738

السلام می فرماید : «از ملوک و فرماندهان ، هر کس که به عدل و داد عمل کند خدای - تعالی - دولت او را در حصار امن خودنگاهدارد . و هر که جور و ستم نماید به زودی او را هلاک گرداند» .

و نیز از کلمات آن حضرت است :

«حسن السیاسه یستدیم الریاسه»

یعنی : «نگاهداری رعیت بر وجه نیکو کردن ، باعث دوام ریاست ، و بقای آن می گردد» . (1)

چو سلطان به فرمان داور بود*** خدایش نگهبان و یاور بود

گزند کسانش نیاید پسند ***که ترسد که در ملکش آید گزند

چهارم آنکه : «شیمه» (2) کریمه دادگری و صفت خجسته رعیت پروری سبب خوشی احوال روزگار ، و باعث آبادی هر کشور و دیار است .

به قومی که نیکی پسندد خدای*** دهد خسرو عادل نیکرای

چو خواهد که ویران کند عالمی*** نهد ملک در پنجه ظالمی

حتی اینکه حسن نیت پادشاه را نیز در این معنی تاثیری عظیم ، و دخلی تمام است .

چنان که کلام صدق نظام امیر المؤمنان علیه السلام بدان تصریح فرموده که : «اذاتغیرت نیه السلطان تغیر الزمان» یعنی : «چون نیت پادشاه ، از نیکی منحرف گردد ، احوال زمانه فاسد ، و اوضاع روزگار تباه می گردد» . (3)

چو نیت نیک باشد پادشه را ***گهر خیزد به جای گل گیه را

فراخیها و تنگیهای اطراف*** ز عدل پادشاه خود زند لاف

پنجم آنکه : پادشاه کشوری که به عدالت مشهور گردد بسا باشد که پادشاهان سایراقالیم را «عرق حمیت» (4) به حرکت آمده ایشان نیز طریقه دادگستری

1- 31. غرر الحکم (مترجم) ، ج 1 ، ص 377 ، ح 16 .
2- 32. خوی و عادت .
3- 33. غرر الحکم (مترجم) ، ج 1 ، ص 311 ، ح 37 .
4- 34. رگ ، غیرت .