معراج السعاده صفحه 834

آن بداند که شماتت ، باعث ایذای برادر مسلم ، وموجب عذاب آخرت است . پس تدبر کند که : بلا و گرفتاری ، دلالت بر بدی و خاری در نزد حضرت باری نمی کند ، بلکه رایحه قرب درگاه الهی از آن به مشام ارباب بصیرت می رسد . پس ، خود را از این صفت محافظت کن ، و از این مهلکه نجات ده .

صفت چهاردهم : مراء و جدال و مخاصمه

مراء و جدال و مخاصمه

و «مراء و جدال» عبارت است از : اعتراض کردن بر سخن غیر ، و اظهار نقص و خلل آن در لفظ یا در معنی ، به قصد پست کردن و اهانت رسانیدن به آن شخص ، و اظهارزیرکی و فطانت ، بدون باعث دینی و فایده آخرت است .

و «خصومت» نیز نوعی از جدال است . و آن ، جدال و لجاج کردن در سخن است به جهت رسیدن به مالی ، یا مقصودی دیگر . اما مراء و جدال ، از اخلاق مذمومه و صفات رذیله است ، خواه در مسائل علمیه باشد یا غیر اینها . و خواه اعتراض به حق باشد یاباطل . مگر اینکه متعلق به مسائل دینیه باشد و غرض و قصد ، فهمیدن یا فهمانیدن حق باشد ، که در این صورت ، ضرر ندارد و آن را مراء و جدال نگویند ، بلکه ارشاد وهدایت نامند .

و علامت آن ، آن است که : تو را مضایقه نباشد از آنکه مطلب حق از جانب غیر توظاهر شود . و علامت مجادله آن است که : اگر سخن حق بر زبان آن طرف جاری شودترا ناخوش آید و خواهی آنچه تو می گوئی صحیح باشد و آن