معراج السعاده صفحه 836

این صفت مذمومه به کثرت مجادله کردن و غالب شدن بر خصم - خواه به حق وخواه به باطل - قوت می گیرد ، تا می رسد به جائی که صاحب آن مثل سگ گیرنده دائم راغب است که با هر کس درافتد . و همیشه در پی آن است که : سخنی از کسی بشنود ودر آن دخل و تصرف کند ، و از آن لذت یابد . خصوصا در مجمعی که بعضی ازضعفاء العقول باشند ، و این خلق خبیث را کمالی دانند و صاحب آن را به آن ستایش کنند و گویند : فلان شخص ، حراف و جدلی و تیز بحث است ، و کسی او را ملزم نمی تواند کرد . و به این شاد می شود . غافل از اینکه این ، از خباثتی است که در باطن اوجای دارد .

و اما خصومت ، که لجاج کردن در کلام است از جهت استیفای مطلب و مقصودخود ، آن نیز چون مراء و جدال ، مذموم و بد ، و غائله آن بی حد است . ابتدای اکثرشرور و فتن ، و مصدر انواع رنج و محن است .

حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود که : «هرگز جبرئیل به نزد من نیامد مگرمرا موعظه کرد و آخر کلامش این بود که : زنهار ، احتراز کن از لجاج و تنگ گیری برمردم ، که آن عیب آدمی را ظاهر ، و عزت او را تمام می کند» . (1)

و فرمود که : «دشمن ترین مردم در نزد خدا ، لجوج خصومت کن است» . (2)

و حضرت امیر المؤمنین علیه السلام فرمود