معراج السعاده صفحه 844

سبب آزردن و خجل ساختن مردمان گردد .

و همچنان که گفته اند که : «بسیار بازی است که به جدی می کشد . و از این جهت است که گفته اند : با مردم صاحب شان شوخی مکن که کینه تو را در دل می گیرند . و با مردم دون و پست نیز شوخی مکن که هیبت تو از نظرشان ساقط می گردد و به تو جرات پیدامی کنند ، و سخن زشت می گویند» .

و دیگری گفته است که : «شوخی ، آبرو را می برد . و دوستان را از آدمی جدا می کند» .

و بعضی گفته اند که : «هر چیزی تخمی دارد ، و تخم عداوت و دشمنی شوخی است» .

و از مفاسد شوخی آن است که : دهان را به هرزه خندی می گشاید . و آدمی را به خنده می آورد ، و خنده ، دل را تاریک و آبرو و وقار را تمام می کند . و به این جهت خدای - تعالی - نهی از آن فرموده که :

«فلیضحکوا قلیلا و لیبکوا کثیرا» .

یعنی : بسیار کم بخندید و بسیار گریه کنید» . (1)

و حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود که : «هرگاه بدانید آنچه من می دانم هر آینه کم خواهید خندید» . (2)

و شکی نیست که : خنده بسیار ، علامت غفلت از آخرت و مرگ است .

یکی از بزرگان با خود خطاب کرد و گفت : «ای نفس ! می خندی و حال اینکه شایدکفن تو اکنون در دست گازر باشد و آن را گازری کند» . (3)

بلی کسی را که مرحله ای چون مرگ در

1- 16. توبه ، ) ، آیه 82 .
2- 17. احیاء العلوم ، ج 3 ، ص 111 . و محجه البیضاء ، ج 5 ، ص 232 .
3- 18. احیاء العلوم ، ج 3 ، ص 111 . و محجه البیضاء ، ج 5 ، ص 232 .