معراج السعاده صفحه 85

صحیفه سلیمانیه وارد است که :

«ان الحکمه مع الثروه یقظان و مع الفقر نائم»

یعنی :

«علم و حکمت با مال و ثروت حکم کسی را دارد که بیدار باشد ، و با فقر و تهی دستی در خواب است» .

و بسا باشد که سبب و منشا اسراف ، جهل به اشکال تحصیل مال حلال است . واغلب کسانی که بدون زحمت تحصیل ، به مالی رسیده اند ، از میراث یا مثل آن چنین اند ، زیرا که زحمت تحصیل حلال را ندیده اند ، و ندانسته اند که راه مداخل حلال و مشاغل طیبه بسیار کم است ، و بزرگان را از ارتکاب هر شغلی مشکل است . و از این جهت است که نصیب آزادگان از دنیا در نهایت قلت است و ایشان همیشه از بخت خود درشکایت اند ، به خلاف دیگران که چون در تحصیل مال بی پروایند ، نه در فکر حلال وحرام اند ، و نه تشویشی از عذاب و وبال دارند ، از هر جا که رسد بگیرند و به هر جا که رسد صرف کنند . بعضی از حکما گفته اند که :

«تحصیل مال مثل این است که سنگ را به قله کوه بالابری ، و خرج آن مثل این است که از آنجا رها کنی» .

باب سیم : دربیان محافظت اخلاق حمیده ازبیرون رفتن ازحداعتدال

فصل اول : حفظ تعادل اخلاق حمیده

حفظ تعادل اخلاق حمیده

بدان که از برای کسب فضائل صفات ، و محاسن ملکات ، ترتیبی است لایق که تجاوزاز آن نباید نمود . و توضیح این کلام آن است که : شکی نیست که هر چه از مرتبه ای به مرتبه دیگر منتقل می شود ، حرکت می کند از مرتبه اولی به ثانیه . و حرکات و افعالی که هر