معراج السعاده صفحه 850

را می کنند و بعضی از حضار نمی شنوند بلند می گویند سبحان الله ! اما عجب نیست چنین چیزی . تا او خوب متوجه شود و این هرچه می خواهدبگوید .

شنونده غیبت نیز حکم غیبت کننده را دارد

بدان که : آنکه غیبت را می شنود نیز حکم غیبت کننده را دارد ، همچنان که دراحادیث وارد شده است . (1)

و همچنان که غیبت کنندگان ، افساد دارند ، غیبت شنوندگان نیز چنین اند ، زیرا :

آن کسی که در حضور او غیبت مسلمانی می شود یا به آن خوشحال نمی شود و بدش هم نمی آید و به این جهت منع نمی کند . یا خوشحال می شود ولی از راه ریا و تزهد تصدیق نمی کند . بلکه گاه است منع می کند اما قلبا طالب آن است که منع او را نشنوند . و بساباشد حیله ها برانگیزد که آن غیبت قطع نشود ، مثل اینکه : اظهار تعجب کند یا بگوید که : من چنین نمی دانستم و او را نوع دیگر شناخته بودم ، که آن غیبت کننده بیشتر میل درغیبت کند . و به این سخنها او را به غیبت وا می دارد . و اینها همه در گناه و حکم با غیبت کننده شریک اند .

خلاصه آنکه : گناه شنونده غیبت ، مثل غیبت کننده است ، مگر اینکه : در مقام انکاربرآید و سخن آن شخص را قطع کند . یا از مجلس برخیزد . و اگر قدرت بر اینها نداشته باشد در دل غضبناک گردد . و اگر به زبان گوید : ساکت شو ، اما در دل ، مایل و طالب باشد ، این از اهل نفاق است . پس بر اهل دین لازم است که : چنانچه غیبت مسلمانی رابشنوند